Katedra Wychowania Fizycznego i Adaptowanej Aktywności Fizycznej

Struktura organizacyjna i działalność Katedry Wychowania Fizycznego i Adaptowanej Aktywności Fizycznej od roku akademickiego 1970/1971 do 2022/2023.

Początki Katedry sięgają roku akademickiego 1970/71, gdyż wówczas został utworzony Zakład Wychowania Fizycznego i Sportu (kierownik dr Stanisław Socha). Ale już w 1971 roku wyodrębniono Zakład Teorii i Metodyki Wychowania Fizycznego, w którym zostali zatrudnieni pozyskani przez uczelnię profesorowie tytularni: prof. dr hab. Stanisław Strzyżewski, prof. dr hab. Henryk Grabowski i prof. dr hab. Jan Ślężyński. Wiosną 1972 roku został powołany Instytut Wychowania Fizycznego i Sportu, w którym – oprócz innych jednostek – funkcjonował także Zakład Teorii i Metodyki Wychowania Fizycznego. Dyrektorami Instytutu byli kolejno: prof. dr hab. Stanisław Socha (1972-1974), prof. dr hab. Stanisław Strzyżewski (1974-1977) i prof. dr hab. Jan Ślężyński (1977-1980). Katedra Teorii i Metodyki Wychowania Fizycznego została powołana w roku akademickim 1979/80. Jej kierownikami byli kolejno: prof. dr hab. Stanisław Strzyżewski (1979-1984 i 1987-1992), prof. dr hab. Joachim Raczek (1984-1987), prof. dr hab. Jan Ślężyński (1992-2002), dr hab. Władysław Mynarski, prof. nadzw. (2002-2006), dr hab. Krystyna Górna-Łukasik, prof. nadzw. (2006-2019). Aktualnie (od 2019 roku) Katedrą kieruje dr hab. Anna Zwierzchowska, prof. AWF Katowice.

Prof. dr hab. Stanisław Strzyżewski (1979-1984; 1987-1992)

Prof. dr hab. Joachim Raczek (1984-1987)

Prof. dr hab. Jan Ślężyński (1992-2002)

Dr hab. Władysław Mynarski, prof. nadzw. (2002-2006)

Dr hab. Krystyna Górna-Łukasik, prof. nadzw. (2006 – 2019)

Dr hab. Anna Zwierzchowska, prof. AWF (2019-nadal)

Do roku akademickiego 2013/2014 w ramach Katedry funkcjonowały: Zakład Metodyki Wychowania Fizycznego, Zakład Korektywy i Specjalnego Wychowania Fizycznego, Zespół Teorii Wychowania Fizycznego (kierownik dr Lech Powolny, dr Monika Marszołek, dr Ewa Wyszkowska) oraz Pracownia Gier i Zabaw Ruchowych.
Przy Katedrze od roku 1979 funkcjonuje Śląski Oddział Polskiego Towarzystwa Naukowego Kultury Fizycznej, który wspólnie z Akademią Wychowania Fizycznego od 1979 roku zorganizował dwanaście konferencji naukowych (krajowych i międzynarodowych) „Efekty kształcenia i wychowania w kulturze fizycznej”. Były one okazją do upowszechnienia najważniejszych osiągnięć w dziedzinie teorii i metodyki wychowania fizycznego w Polsce. Materiały z tychże konferencji ukazały się drukiem, które w ostatnich latach redagował prof. dr hab. J. Ślężyński. Prezesami Oddziału PTNKF byli: dr Adam Ślęczkowski (1970-1978), prof. dr hab. Stanisław Strzyżewski (1978-1984) i prof. dr hab. Jan Ślężyński (1984-2009), dr hab. Krystyna Górna-Łukasik.
Aktywność naukową nauczycieli zatrudnionych w Katedrze charakteryzuje realizacja własnych projektów badawczych, a także liczne uczestnictwo w zespołach badawczych w ramach projektów krajowych i międzynarodowych. Na szczególne podkreślenie zasługuje współpraca naukowa z Katedrą Kinantropologii Uniwersytetu Palackiego w Ołomuńcu kierowaną przez prof. Karela Frömela. Efektem są liczne publikacje naukowe w czasopismach krajowych i zagranicznych oraz wystąpienia na konferencjach w kraju i za granicą (Ateny, Lizbona, Paryż, Madryt, Ołomuniec, Ostrawa, Brno, Neuchatel, Caen, Magdeburg, Rimini, Santos).
Samodzielni pracownicy naukowi Katedry byli promotorami w kilkudziesięciu przewodach doktorskich, a ponadto uczestniczyli w licznych przewodach doktorskich, habilitacyjnych i profesorskich jako recenzenci lub członkowie komisji.
W Katedrze realizowane są następujące przedmioty obligatoryjne: metodyka wychowania fizycznego, teoria wychowania fizycznego, propedeutyka kultury fizycznej, ćwiczenia korekcyjno-kompensacyjne, wychowanie fizyczne specjalne, gry i zabawy ruchowe. W realizacji zadań dydaktycznych Katedra i jej Zakłady współpracowały ze szkołami (Szkoła Podstawowa Nr 15 w Katowicach, Szkoła Podstawowa Nr 5 w Katowicach, I Liceum Ogólnokształcące im. M. Kopernika w Katowicach, II Liceum Ogólnokształcące im. M. Konopnickiej w Katowicach, Szkoła Podstawowa Nr 33 w Katowicach, Gimnazjum Nr 2 w Katowicach) i ośrodkami gimnastyki korekcyjnej (Bielski Szkolny Ośrodek Gimnastyki korekcyjno-Kompensacyjnej im. Romana Liszki w Bielsku-Białej, Ośrodek Gimnastyki Korekcyjnej Wydziału Oświaty w Katowicach, Międzyszkolny Ośrodek Sportowy w Katowicach). Aktualnie współpracę podjęto także m. in. ze Specjalnym Ośrodkiem Szkolno-Wychowawczym dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnej w Dąbrowie Górniczej, z Ważnym Miejscem.
Nieodłącznym elementem tej sfery działalności jest opracowanie podręczników dla studentów i nauczycieli wychowania fizycznego oraz popularyzacja rozwiązań metodycznych w środowisku poprzez liczne publikacje w czasopismach dla nauczycieli i instruktorów oraz organizację lub prowadzenie licznych warsztatów i pokazów metodycznych w ośrodkach krajowych (Bielsko-Biała, Niwki, Leszno, Poznań, Szczecin, Tarnów, Kraków, Kalisz, Nowy Sącz, Katowice, Legnica, Głogów, Lublin, Dąbrowa Górnicza) i zagranicznych (Graz, Praga, Ołomuniec, Essen, Zasova). Wśród sposobów popularyzacji należy wyróżnić: organizowane przez Centralny Instytut Doskonalenia Nauczycieli kursy dokształcające dla nauczycieli metodyków wychowania fizycznego z całego kraju prowadzone przez prof. Stanisława Strzyżewskiego. Znamienną formą popularyzacji nietradycyjnego rozumienia lekcji wychowania fizycznego na forum krajowym był także udział pracowników Zakładu Metodyki Wychowania Fizycznego w ogólnopolskich konkursach „Nowatorstwo pedagogiczne w wychowaniu fizycznym”, których laureatami byli mgr Paweł Koj, dr Krzysztof Skalik (1995) i mgr Dorota Groffik (1997). Materiały filmowe z pierwszego konkursu dostępne są w całej Polsce. Odrębną sferą działalności jest popularyzacja i szkolenie w zakresie fitness realizowane przez mgr Anetę Powerską na krajowych i międzynarodowych konwencjach (Argentyna, Francja, Hiszpania, Dania, Katowice), a także popularyzacja i szkolenie w sportach zimowych (dr Lech Powolny, dr Ewa Wyszkowska).
Istotnym elementem działalności dydaktycznej jest zainteresowanie studentów pracą naukową. W latach 1976-1979 w Katedrze istniało Koło Naukowe Teorii i Metodyki Wychowania Fizycznego, którego opiekunem był dr Lech Powolny. Od 2001 roku opiekunem Studenckiego Koła Naukowego jest dr Krzysztof Skalik, pod którego kierunkiem studenci 10 razy występowali na konferencjach krajowych i zagranicznych. Również przy Zakładzie Adaptowanej Aktywności Fizycznej od 2018 roku funkcjonuje Studenckie Koło Naukowe.
Pracownicy Zakładu AAF od 2015 roku z powodzeniem, raz na dwa lata, organizują cieszące się dużym zainteresowaniem konferencje naukowo-szkoleniowe o charakterze międzynarodowym, pt.: „Osoby z niepełnosprawnością w sporcie. Teoria i praktyka”. Konferencja, która odbyła się w 2019 roku w Warszawie była połączona z uroczystościami 20-lecia wstąpienia do struktur międzynarodowych Polskiego Komitetu Paraolimpijskiego.
Katedra współdziałała ze środowiskiem na rzecz popularyzacji kultury fizycznej w postaci organizacji imprez sportowo-rekreacyjnych dla dzieci (Katowice, Sosnowiec, Siemianowice Śl.), wykładów popularyzujących zdrowy, aktywny styl życia (Uniwersytet Trzeciego Wieku), partycypowanie w programach telewizyjnych (gry i zabawy dla dzieci, „sposób na życie”, popularyzacja sportów zimowych). Ponadto corocznie w maju, w ramach współpracy ze środowiskiem organizowane są imprezy sportowe dla dzieci i młodzieży z deficytami zmysłowymi (niewidomi, głusi, niepełnosprawni intelektualnie).
W 2019 roku nastąpiła reorganizacja Katedry. Obecna nazwa to: Katedra Wychowania Fizycznego i Adaptowanej Aktywności Fizycznej. Jej strukturę stanowią: Zakład Teorii i Metodyki Wychowania Fizycznego oraz Zakład Adaptowanej Aktywności Fizycznej.